Oltremare & de geschiedenis
van Italiaanse Dolfinaria 
Inleiding
Italië, het land van zon, zee, cultuur en heerlijk eten telt vandaag de dag 3 plekken waar je dolfijnen kunt zien in gevangenschap. Het aquarium van Genova, Zoomarine Roma en het enige echte overgebleven dolfinarium van Italië: Oltremare in Riccione. Wat bedoel ik met "echt" dolfinarium? Daarmee bedoel ik een park waar echt gefocust wordt op het houden van zeezoogdieren. Ik heb alle drie de locaties bezocht in Italië, en mijn conclusie is dat Acuario di Genova meer een klassiek "aquarium" is, waar de dolfijnen in een setting worden gehouden waar je normaal ook vissen en haaien in ziet zwemmen. Ook is daar geen show, presentatie of iets dergelijks. Zoomarine Roma is bovenal een themapark, waar dolfijnen een deel van het attractie aanbod zijn. Dan blijft Oltremare over, met een ongelofelijk mooi verblijf, presentaties en een meer klassieke dolfinarium uitstraling. Je zou het misschien niet zeggen, maar Italië heeft een hele rijke geschiedenis als het aankomt op dolfinaria. Als je terugkijkt naar het verleden vindt je zowel een aantal van de oudste als populairste dolfinaria van de vorige eeuw. Oltremare is hier als het ware het laatste overblijfsel van.
"Oltremare", dat kan worden vertaald naar : "Overzees" is een dolfinarium, dierenpark en natuurpark aan de Adriatische kust in Riccione. Het park bestaat uit zo'n 110.000 m² verdeeld in vier themagebieden die de elementen vertegenwoordigen: aarde, lucht, vuur en water. Deze 4 thematische gebieden tonen de verbazingwekkende biodiversiteit van de regio. In het Luchtgedeelte, kom je verschillende roofvogels en uilen tegen in ruime volières. In het Watergedeelte kun je "Dolphin Lagoon" bezoeken, één van de grootste dolfijnenhabitats van Europa. In het Aardegedeelte vind je de tentoonstelling 'Darwin, het regenwoud', een reis naar 65 miljoen jaar geleden. Hier ontdek je meer over het landschap van het Krijt. In het Vuurgedeelte kun je 'Planeet Aarde' bezoeken, een reis door het ontstaan van onze planeet die je met al je zintuigen kunt beleven. Oltremare opende in 2004, opnieuw een vrij nieuw dolfinarium dus. Het park kwam echter voort uit twee veel oudere dolfinaria die weer deel waren van vier parken in dezelfde regio. Voor ik jullie laat kennismaken met dit park duiken we eerst even in de geschiedenis van Italiaanse dolfinaria.
Geschiedenis
Cesenatico Acquario
Het aquarium van Cesenatico, ook wel Museo della Marineriad genoemd is voor veel mensen het oudste 'dolfinarium' van Europa. Hoewel het moderne concept van een dolfinarium zijn oorsprong vond in de jaren 60' werd in Cesenatico de eerste dolfijn al in de jaren 50' tentoongesteld aan publiek. Dit was een vrouwtje genaamd "Lalla" dat vast was komen te zitten in het net van een visser. Ondanks dat dolfijnen als concurrenten werden gezien door de vissers, hadden zij het dier vrijgelaten in het Vena Mazzarino kanaal in plaats van haar te doden. De dolfijn trok ontzettend veel publiek en de lokale vissers raakte bevriend met het dier. Helaas is deze eerste Lalla overleden aan "mishandeling" nadat een onbekende partij het dier probeerde te stelen. Hoe lang Lalla precies overleefde is onbekend, maar al snel werd er een nieuw dier gevangen, een vrouwtje genaamd Lalla II. Zij hield het veel langer vol en er werd een permanent verblijf gebouwd voor haar in het kanaal, waar ze jaren heeft geleefd. Intussen was het dolfinarium-fenomeen ook bekend aan het worden in de rest van de wereld, met name Florida, die de grootste exporteur was van dolfijnen in de jaren 60'. Vanuit Florida werd een mannetje aangekocht genaamd "Palooza". Dat vanuit Miami Seaquarium werd ingevlogen. Het transport duurde een ellendige 12(!!!!) dagen en het is een wonder dat het dier deze reis uberhaupt heeft overleefd. Beide dieren leken het goed te vinden met elkaar en niet veel later werden er 5 nieuwe dieren aangekocht uit Florida voor de "Dolfijnen bruiloft" tussen Lalla II en Palooza. Een evenement bedacht door de lokale VVV en dat groots werd geadverteerd om meer toerisme op te wekken. Dit waren de dieren Jumbo, Bele, Meo, Valentina en Renata, zij kwamen rond 1960 aan in Cesenatico. Een jaar later op 2 mei 1961 kreeg Lalla II een jong van Palooza, een wonderbaarlijke gebeurtenis voor die tijd! Helaas overleed het jong genaamd Miami de volgende dag. Hetzelfde jaar overleed Meo omdat hij een onbekend object had ingeslikt. Een jaar later op 1 augustus 1962 kreeg Lalla II haar tweede jong van Palooza, een mannetje genaamd "Cocco Bill". Ook dit diertje leefde helaas niet lang. Inmiddels werd er ook alvast een "Lalla III" gevangen, mocht het andere vrouwtje komen te overlijden. Twee jaar later, op 25 januari 1963 zijn Lalla II, Palooza, Jumbo, Belé en Lalla III overleden aan hun verwondingen nadat het kanaal dicht vroor en de dieren wanhopig probeerden door het ijs heen te breken. Renata en Valentina zijn vrijgelaten in de Adriatische zee om ze hetzelfde lot te besparen. Vele andere dolfijnen volgden door de jaren heen en ook vele andere dolfinaria doken op aan dezelfde Italiaanse kust die het concept van Cesenatico imiteerden. Hoewel er een plan lag een volwaardig dolfinarium te bouwen in Cesenatico werd dit nooit gerealiseerd. Met de steeds strenger wordende regelgeving en het feit dat de dolfijnen zichtbaar leden onder de waterkwaliteit in het kanaal werd het aquarium in 1981 gesloten. De twee laatste dolfijnen, een moeder met haar dochter zijn vrijgelaten in de Adriatische zee.
Aquatic World Cattolica & Delfinario Rimini
Het concept van dolfinaria bleek erg populair en in de jaren 70' en 80' verschenen er al snel verschillende kopieën langs de Italiaanse kust. De eerste hiervan was een dolfinarium in Riccione (zie hieronder) in de jaren 70', Daarna volgden twee dolfinaria in Cattolica en Rimini in de jaren 80'. Uiteindelijk zijn er dus dolfinaria geweest in de vier belangrijkste kustplaatsen: Cesenatico, Cattolica, Rimini en Riccione. Allemaal zeer dicht bij elkaar, langs dezelfde kustlijn. Iets wat je vaker zag in die tijd. Zo had je in het Verenigd koninkrijk ook heel veel verschillende dolfinaria, met name in populaire kustplaatsen en ook in Nederland was er bij de populaire kustplaats Zandvoort een dolfinarium te vinden in deze tijd. Ook al lagen veel van deze dolfinaria vrij dicht bij elkaar, toch waren ze allemaal winstgevend. Dit door het grote aantal toeristen in de omgeving en de enorme populariteit van dolfijnen, mede door de serie "Flipper". De dolfijnen in Italië werden regelmatig uitgewisseld tussen deze dolfinaria en de Italiaanse kust was een waar emporium voor dolfinaria geworden. Hoewel de verblijven voor deze dieren wat te wensen over lieten (het waren ronde, kleine bassins in de volle zon) werden er verschillende jongen geboren en was er behoorlijk veel foksucces in deze primitieve dolfinaria. Veel van de dieren die toen leefden of zijn geboren zijn zelfs vandaag de dag nog in leven in verschillende aquaria en dolfinaria in Europa! De twee dolfinaria in Riccione en Cattolica fuseerden uiteindelijk en evolueerden tot het park Oltremare, wat vandaag de dag nog steeds bestaat. Het dolfinarium van Rimini bleef nog jarenlang operationeel onder vele protesten van dierenactivisten. Het verblijf was inmiddels echt veel te klein voor de moderne regelgeving en erg verouderd. In 2013 werden de dolfijnen in beslag genomen door de gemeente, omdat het dolfinarium al meer dan 10 jaar zonder vergunning draaide. Zij verhuisden naar Acquario Genova.
Adriatic Seaworld/Aquatic World Riccione
Adriatic Seaworld, ook wel Delphinarium di Riccione en later Aquatic World Riccione was een dolfinarium gevestigd in Riccione. Dit dolfinarium opende in 1972 langs de Viale Gramsci , op een paar meter van de stranden. Het verblijf van de dolfijnen, (die sterk leek op de dolfinaria van Rimini en Cattolica) bestond uit een rond hoofdbassin met een diameter van 25 meter en een diepte van iets minder dan vijf meter. Daarnaast waren er nog vijf andere aquaria waar je verschillende vissoorten kon bewonderen die typisch waren voor de omgevingen van de Adriatische Zee. Tot 1994 werd dit park beheerd door Giuseppe Caniglia en Augusto Stanzani onder de naam "Delphinarium Riccione" of "Adriatic Sea World". Vervolgens fuseerde het bedrijf met Aquatic World of Cattolica en nam het de naam "Aquatic World Riccione" aan. Door de jaren heen bleef het dolfinarium van Riccione functioneren zonder bijzondere structurele veranderingen tot 2003 toen het definitief zijn deuren sloot, samen met het dolfinarium van Cattolica. De dolfijnen die in beide faciliteiten waren gehuisvest, werden samengevoegd en overgebracht naar het nieuwe Oltremare-park, dat werd gerealiseerd op een andere locatie in Riccione.
Oltremare
Oltremare opende in 2004. Dit was heeeel wat anders dan de voorgaande dolfinaria. Dit park was voornamelijk ontworpen als dierenpark en natuurpark voor educatieve doeleinden. Het is een volwaardige dierentuin met een aquarium, tropische kas, dierenverblijven en een prachtige, natuurlijke omgeving. Ook de dolfijnen waren een stuk beter af; In plaats van een klein, rond bassin beschikt Oltremare over een enorme lagune voor dolfijnen. Deze lagune wordt beschouwd als één van de grootste en mooiste van Europa met een oppervlakte van 9.000 m² (2.200 m² oppervlakte water) en 9 miljoen liter water. Het is echt een enorm en met name diep complex en geen enkele foto die online staat geeft goed weer hoe ruim het is in het echt. Het verblijf bestaat uit verschillende diepe bassins, met een aantal mooie rotspartijen. Je kunt de dieren ook onderwater zien vanuit verschillende hoeken. Wanneer je de dieren onderwater bekijkt zie je pas hoe groot en diep dit complex is. De dieren lijken klein en nietig in de enorme bassins en zwemmen zonder onderbreking rond. Het park zelf heeft een aparte sfeer, die moeilijk te beschrijven is. Net zoals het landschap, dat anders is dan alle andere parken die ik heb gezien. Naast de dolfijnenshow is er ook een roofvogelshow en papegaaienshow. Wat veel indruk op mij maakte is dat ze alle bassins van het aquarium leeg hadden staan, met plastic afval erin in plaats van vissen. Om als het ware te zeggen "als we het plastic probleem niet aanpakken zijn er straks geen vissen meer te zien". Een hele aparte, maar dappere keuze met een actuele boodschap. In plaats van echte vissen waren er kunstwerken in de vorm van zeedieren te bewonderen, gemaakt van plastic afval. Ook waren er educatieve ruimtes aanwezig met onder andere het skelet van een gewone vinvis. De Darwin experience was ook ontzettend gaaf, waarbij je door een tropische kas loopt die je meeneemt op een reis door de tijd en de evolutie. Wat erg opviel is dat educatie erg centraal stond in het park. Dit kon je merken aan de verschillende borden, modellen en interactieve elementen. In het onderwatergedeelte van het dolfinarium werden zelfs hele onderzoeken beschreven die in Oltremare zijn uitgevoerd!
Boven: Een overzicht van het park, het dolfinarium en de dolfijnenshow. Oltremare heeft een aparte eigen sfeer die niet te vergelijken is met andere parken. Educatie en natuur staan vooraan en dat is goed te merken overal in het park.
Dolfijnen
De dolfijnen die naar Oltremare verhuisden waren Pelé, Bravo, Ulisses & Candy uit Adriatic Seaworld/Aquatic World. Daarnaast Micha, Tabo en Golia uit Zoosafari di Fasano en tot slot Cleo, Bonnie en Blue uit Aquario di Genova. Veel van deze dieren leven nu nog steeds in het park. Op 18 juni 2005, niet lang na de opening van het park gebeurde er iets speciaals; Toen ving Oltremare twee grijze dolfijnen (grampus griseus) op. De moeder overleed helaas, maar het kalf overleefde op wonderbaarlijke wijze. Dit vrouwelijke dier genaamd "Mary G" bleef uiteindelijk in permanente rehabilitatie bij Oltremare en deed ook mee in de shows. Dat was een uniek gezicht, gezien het hele andere uiterlijk van de grijze dolfijn vergeleken met de tuimelaars. Mary G overleed op 31 mei 2012. Ik wilde haar destijds zó graag zien! Maar had helaas nog niet de mogelijkheid om zomaar naar Oltremare te reizen. Mary G is wel nog steeds te zien op verschillende borden en foto's in het park. Op 9 juni 2007 werd voor de eerste keer een jonge dolfijn geboren in het park. Blue beviel van een mannelijk kalf genaamd Mosé, helaas overleed dit diertje al na 9 dagen. Ook Cleo beviel van een kalfje wat dezelfde week nog overleed, Bonnie kreeg vervolgens een doodgeboren kalf. Helaas geen leuke start van het nieuwe fokprogramma. Zowel Cleo en Blue kregen in oktober 2008 nogmaals een kalf, maar opnieuw overleden allebei de kalfjes weer vrij snel na de geboorte. Bravo en Bonnie overleden helaas ook in 2008 om onbekende redenen. In 2010 beviel Blue opnieuw van een kalf, een mannetje genaamd Zeus. Dit keer ging het wel goed en Zeus groeide gezond en wel op. Hij verhuisde op 5 mei, 2014 naar Zoomarine Roma waar hij nu nog steeds leeft. De vader van Zeus is Micha. In 2013 arriveerde mannetjesdolfijn Achille vanuit Zoosafari di Fasano. Een jaar later in 2014 kreeg Blue opnieuw een mannelijk kalf genaamd Taras. In November 2015 verhuisden Achille vervolgens samen met Ulisses naar Loro Parque in Tenerife. Mannetjesdolfijn Joan kwam op zijn beurt van Tenerife naar Oltremare als ruil. Vijf jaar later verhuisden in begin 2020 Tabo, Joan en Taras vervolgens naar Zoomarine Algarve in Portugal. Zoals je merkt worden met namen de mannetjes veel verhuisd naar andere parken. Dit is in principe het nabootsen van wat er in de natuur gebeurt. In de natuur worden mannetjes verjaagd uit hun groep wanneer ze gaan puberen. Dit zodat ze geen concurrentie zijn voor hun vaders en het is een natuurlijke manier om inteelt te voorkomen. Vaak sluiten zij zich dan aan bij een andere groep of bij een mannengroep. Door de mannetjes te verhuizen naar andere parken wanneer ze geslachtsrijp zijn, kan dit worden nagebootst en blijft de genenpoel in gevangenschap divers. De dolfijnen die nu nog in het park leven zijn de dieren uit de originele groep die in het begin naar Oltremare kwam: Pelé, Candy, Micha, Golia, Cleo en Blue, samen met Mia, een vrouwtjesdolfijn die op 19 oktober 2017 verhuisde naar Oltremare vanuit Acuario di Genova. Met name Pelé is een ware legende! Zij is 60 jaar oud(!!!!) en heeft in alle oude, nu gesloten dolfinaria van Italië geleefd. Met haar leeftijd en ervaring heeft ze letterlijk miljoenen mensen verwonderd en geïnspireerd in al die jaren dat ze meedeed in shows en presentaties; een ware ambassadeur. Ze zag er ongelofelijk goed uit voor haar leeftijd en het was een eer om haar te ontmoeten!
Boven: Interacties met Mia, Cleo, Blue, Candy en de legendarische Pelé in de prachtige onderwaterruimte van het dolfinarium.
